Vroegtijdig herkennen van huidkanker

Huidkanker

Huidkanker is de meest voorkomende soort kanker in Nederland met jaarlijks 82.800 mensen die de diagnose krijgen.

Deze folder informeert u over het vroegtijdig herkennen van verschillende vormen van huidkanker. Aangezien huidkanker een zeer zichtbare vorm van kanker is, is het vaak mogelijk om de ziekte vroeg te onderkennen en onschadelijk te maken. Bovendien is bij vroegtijdige ontdekking de kans op een ingrijpende behandeling kleiner. Bij ernstige vormen van huidkanker zoals het melanoom kan vroege herkenning en behandeling de prognose gunstig maken.

"Verandering" is dus een sleutelwoord bij de vroege herkenning van huidkanker. Een verandering in een al jaren bestaande situatie is een sterke aanwijzing dat er een kwaadaardig ontwikkeling aan de gang zou kunnen zijn. Een moedervlek of plekje waarin geen enkele verandering optreedt is geen huidkanker. Huidkanker ontwikkelt zich namelijk (meestal langzaam, soms wat sneller) in de richting van steeds groter, dikker en hobbeliger. Hoe vroeger ontdekt en behandeld, hoe kleiner het litteken en hoe kleiner de kans op uitzaaiingen en vroegtijdig overlijden. De meest voorkomende aanwijzing voor huidkanker is een verandering op de huid, zoals een ruw plekje dat niet weggaat, een wondje dat niet geneest of een verandering in de kleur of grootte van een al bestaande huidafwijking. Niet alle vormen van huidkanker uiten zich op dezelfde manier. Soms verschijnt er een wasachtig, bleek, glad, glanzend bultje. In andere gevallen ontstaat er een stevige rode knobbel die soms kan bloeden of een korst kan vormen.

Soorten en herkennen van huidkanker

Er zijn verschillende soorten huidkanker, elk met hun eigen kenmerken. U kunt uw huid nakijken met behulp van onderstaande beschrijvingen. Vraag hulp bij het controleren van plaatsen die u zelf niet kunt zien, zoals uw rug.

Basaalcelcarcinoom

Een basaalcelcarcinoom komt vooral voor op plekken die jarenlang veel zonlicht hebben gehad, zoals het gezicht, de hals en het (kale) hoofd, de onderarmen en de handen. Dit type huidkanker kan beginnen als een glad, glazig knobbeltje dat heel langzaam groeit. Soms zijn daarin verwijde bloedvaatjes te zien. Op den duur ontstaat in het midden een zweertje (al dan niet met een korstje erop) en daaromheen een rand die parelachtig glanst. Een basaalcelcarcinoom kan ook op de romp zitten. Vaak ziet het er dan uit als een eczeemplekje: rood, vlak of plat en een beetje schilferig. Dit soort plekjes reageert niet op een crème of zalf tegen eczeem. Het groeit langzaam door en geeft weinig klachten.

Plaveiselcelcarcinoom

Een plaveiselcelcarcinoom kan ontstaan als een bleekroze knobbeltje op de huid. Soms zit er een schilferig wit plekje in het midden van de tumor. Het knobbeltje groeit langzaam en doet soms pijn. Het is ook mogelijk dat het plaveiselcarcinoom er uitziet als een steeds groter wordende wond. Deze plekjes ontstaan vaak op plaatsen die vaak en veel hebben blootgestaan aan zonlicht, bijvoorbeeld in het gezicht (oren, lippen), de nek en op de rug van de hand. Voordat een plaveiselcelcarcinoom ontstaat, kunnen er eerst ruwe rode vlekjes op de huid zichtbaar zijn. Deze vlekjes heten actinische keratosen. Actinische keratosen kunnen na verloop van tijd in plaveiselcelcarcinoom veranderen

Actinische keratose

Actinische keratose wordt ook wel ‘zonneschade’ van de huid genoemd. Deze aandoening wordt beschouwd als een voorstadium van huidkanker. Actinische keratose wordt beschouwd als één van de lange termijn schadelijke effecten van UV-straling op de huid. Een voorbeeld van een korte termijn schadelijke effect van de zon is zonverbranding.De overige lange termijn gevolgen zijn onder andere, vroege veroudering (leerachtige huid), rimpeling en pigmentvlekken. Het verband tussen het ontstaan van actinische keratose, huidtype en (langdurige) UV-straling is onomstreden ! Hoe blanker de huid, hoe ouder de leeftijd des te meer kans men heeft op het ontwikkelen van deze huidafwijking. U hoeft dus geen zonaanbidder (d.w.z. zonnebakken) te zijn (geweest) om de aandoening te krijgen.

Actinische keratosen zijn kleine, veelal ruw aanvoelende verhoornde plekjes van de huid. De kleur varieert van huidkleurig tot rood en geel-bruin. Ook hebben de plekjes de neiging om gemakkelijk te bloeden, vooral na schuren of wrijven. Voorkeursplaatsen zijn de handruggen, de onderarmen, het gelaat en de schedelhuid. In het begin is de huidafwijking beter te voelen (als ruw plekje) dan te zien. Soms zijn ze licht pijnlijk bij aanraking. De grootte kan wisselen van enkele millimeters tot enkele centimeters.

Melanoom

Een melanoom is een agressieve vorm van huidkanker. Meestal zijn er verschijnselen die er op wijzen dat er een melanoom is ontstaan of dat een moedervlek aan het veranderen is in een melanoom. Dat kan zijn:
• Het verschijnen van nieuwe moedervlekken of een bruinzwart of zwart bultje.
• Het plotseling of langzaam groter worden van een bestaande moedervlek.
• Uitstulpingen of bultjes die er in ontstaan.
• Onregelmatige contouren (grillige rand).
• Jeuk of pijn.
• Bloeden, zweertjes of korstjes.
• Kleurveranderingen zoals donkerder worden.
• Het ontstaan van verschillende kleuren binnen 1 plek: lichtbruin, donkerbruin, zwart, blauw-zwart, rood, wit-roze.

Zelfonderzoek

Onderstaande foto’s kunnen als hulpmiddel dienen bij het zelfonderzoek van uw huid.

Asymmetrie

Symmetrie is een teken van goedaardigheid, asymmetrie van kwaadaardigheid.

Border (rand)

Een onregelmatige grillige rand is een teken van kwaadaardigheid.

Kleur

2 of meer kleuren op 1 plek is een teken van kwaadaardigheid.

Diameter

Een moedervlek groter dan 6mm in doorsnee is een reden om op te letten.

Evolutie (groei)

Evolutie betekend dat er een verandering optreedt in een moedervlek. De Moedervlek kan zich gaan verheffen boven zijn omgeving.

Opvalllende moedervlekken

Een nieuwe moedervlek kan verdacht zijn als deze anders is dan de andere moedervlekken. Dit fenomeen staat bekend als: “het lelijke eendje”.

Contact

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u tijdens werkdagen tussen 08:00 en 13:00 uur contact opnemen met het secretariaat van dermaTeam op telefoonnummer 0118-673050.

Na 13:00 uur zijn wij enkel voor spoedgevallen bereikbaar, kan uw vraag niet wachten tot de volgende werkdag? Bel dan 0118-673050 en kies optie 1, of mail naar: dermateam@bravis.nl.

Bij spoed na 17:00 uur en in het weekend belt u naar de receptie van het Bravis ziekenhuis via 088 706 8000. Er wordt dan contact gelegd met een van onze dienstdoende dermatologen.

Ten slotte

Als u klachten heeft over de behandeling, de bejegening naar u toe of aanverwante zaken, kunt u een klacht indienen bij:

Patiënten Service Bureau,
Bravis Ziekenhuis,
Boerhaaveplein 1, 4624 VT , Bergen op Zoom.
Of email naar psb.boz@bravis.nl.

Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag van u.